Anouk Rijs wint Minerva-Prijs 2015

In het artikel beschrijft Rijs een nieuwe, geavanceerde methode om informatie te verkrijgen over de driedimensionale structuur van kleine biologische moleculen. Haar methode is de eerste die hiervoor ver-infraroodlicht gebruikt.

Onderzoekers gebruiken dit licht om een groot deel van het molecuul tegelijkertijd aan het trillen te brengen. Vervolgens meten ze het lichtspectrum van het trillende molecuul. Dit spectrum is een soort 'vingerafdruk' die informatie over de molecuulstructuur bevat. De informatie zit echter verstopt in het spectrum: het is nog nodig de metingen te vertalen naar een duidelijk structuur-plaatje. Fysici dachten een lange tijd dat het moeilijk is om deze vertaling te doen wanneer het molecuul met ver-infraroodlicht wordt beschenen, terwijl dit licht juist wel veel informatie kan onthullen. Rijs bracht daar verandering in: zij paste een ongebruikelijke theoretische methode toe samen met de Franse onderzoeksgroep van Marie-Pierre Gaigeot (Université d'Evry) om de structuurinformatie te herleiden. Rijs voerde haar  werk uit in het Felix Laboratory van de Radboud Universiteit.

Toegepaste natuurkunde

De commissie onderstreept dat Anouk Rijs in relatief korte tijd en op eigen kracht een doorbraak in de fysica op het gebied van biomolecuulonderzoek tot stand heeft gebracht. De commissie prijst de kwaliteit en duidelijkheid van haar artikel, en noemt haar werk "een goed voorbeeld van toegepaste natuurkunde".

Carrière

Anouk Rijs promoveerde in 2003 aan de VU en UvA en werkte daarna als postdoc aan de UvA en aan de universiteit van Santa Barbara (UCSB). Vanaf 2007 werkte zij als Veni-onderzoeker aan het FOM-Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen, waar zij een vaste aanstelling kreeg in 2010. Rijs ontving veel aansprekende beurzen en prijzen ontvangen, waaronder de 'Mildred Dresselhaus Award' van het Hamburg Centre for Ultrafast Imaging, een prijs die het instituut jaarlijks uitreikt aan twee internationaal opvallende vrouwelijke onderzoekers. Bij deze prijs hoort ook een gast-professorschap. Sinds 2012 is Rijs aangesteld als Assistant Professor in de Molecular and Biophysics onderzoeksgroep binnen het FELIX Laboratory van de Radboud Universiteit.

Minerva-Prijs

De tweejaarlijkse Minerva-Prijs voor de beste natuurkundige publicatie van een vrouw maakt deel uit van het FOm/v-stimuleringsprogramma. De prijs heeft als doel de aandacht te vestigen op excellente vrouwelijke natuurkundigen en een impuls te geven aan de carrière van de prijswinnares. Aan de Minerva-Prijs is een geldbedrag van 5000 euro verbonden, door de winnares vrij te besteden.

Uitreiking

Anouk Rijs zal op dinsdagavond 19 januari 2016 haar prijs in ontvangst nemen tijdens het congres Physics@FOM. Op woensdag 20 januari zal Rijs een voordracht houden over het onderzoek dat zij beschreef in het prijswinnende artikel.

Gas-phase peptide structures unraveled by far-IR spectroscopy, Angewandte Chemie International Edition, Vol 53, issue 14, 3663-3666, april 2014.